Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Kiufupi

Tanzania, inayojulikana rasmi kama Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, hipo Afrika Mashariki ndani ya ukanda wa Maziwa Makuu ya Afrika. Imepakana na Uganda upande wa kaskazini; Kenya upande wa kaskazini mashariki; Visiwa vya Comoro na Bahari ya Hindi upande wa mashariki; Msumbiji na Malawi upande wa kusini; Zambia kuelekea kusini magharibi; na Rwanda, Burundi, na Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo upande wa magharibi. Pia mlima Kilimanjaro, mlima mrefu zaidi barani Afrika unapatikana kaskazini mashariki.

Tanzania ya Kale

Mabaki ya viumbe wengi walioishi zamani yamepatikana Tanzania katika historia, mfano ni watu walioishi miaka milioni 6 iliyopita walioitwa “Pliosini” (Pliocene). Pia watu waitwao “Australopithekasi” (Australopithecus) walioishi kati ya miaka milioni 4 hadi milioni 2 iliyopita; na mabaki ya watu wengine wa aina ya Homo yaligundulika pia na kupatikana karibu na Ziwa Olduvai. Kufuatia kuongezeka kwa Homo erektasi (Homo erectus) miaka milioni 1.8 iliyopita, ubinadamu uliweza kuenea kote katika Ulimwengu wa zamani, na baadaye katika Ulimwengu Mpya na Australia kama jamii iliyojulikana kama Homo Sapiensi (Homo sapiens). Homo sapiensi pia walijaza Afrika nzima kufanya jamii zingine za binadamu kupunguwa au kupotea kabisa. Moja ya makabila ya zamani zaidi yanayojulikana bado yapo, Hadzabe, yanaonekana kuwa na asili ya Tanzania, na historia yao ya mdomo inaonyesha kwamba wazee wao wa kale walikuwa warefu na wa kwanza kutumia moto, dawa, na waliishi katika mapango, kama Homo esingasi (Homo eisengus) au Homo Heidelibergensisi (Homo heidelbergensis) ambao waliishi katika eneo hili hili la Tanzania kabla yao.

Zama za Mawe na Shaba

Baadaye katika Enzi za mawe na shaba, uhamiaji wa kwanza nchini Tanzania ulijumuisha wasemaji wa Kusini wa aina ya Kushi ambao walihamia kusini kutoka Ethiopia ya leo; Watu wa Kushi wa Mashariki walihamia Tanzania kutoka kaskazini mwa Ziwa Turkana miaka 2000 na 4,000 iliyopita; na wengine waitwao Nilotes wa Kusini, pamoja na Datoog, waliotoka katika Sudani Kusini ya sasa hadi Ethiopia kati ya miaka 2,900 na 2,400 iliyopita. Harakati hizi za kuhama zilifanyika wakati mmoja ambao watu wenye asili ya wabantu wa mashariki wa Afrika Magharibi walihamia katika maeneo ya Ziwa Viktoria na Ziwa Tanganyika. Baadaye wahamiaji hawa walisambaa Tanzania nzima kati ya miaka 2,300 na 1,700 iliyopita.

Ukoloni na Uhuru

Utawala wa Wajerumani ulianza Tanzania Bara mwishoni mwa karne ya 19 wakati Ujerumani ilipounda koloni lilioitwa Ujerumani Mashariki ya Afrika. Hii ilifuatiwa na utawala wa Briteni baada ya Vita vya Kwanza vya Dunia. Sehemu hii ilitawaliwa kama Tanganyika, huku Kisiwa cha Zanzibari kikiendelea kubakia chini ya mamlaka tofauti ya wakoloni. Kufuatia uhuru wa Tanganyika mwaka 1961 na 1963, maeneo haya mawili yaliungana mnamo mwaka 1964 kuunda Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Nchi hizo pia zilijiunga na Jumuiya ya Madola ya Uingereza mnamo 1961 na mpaka leo hii Tanzania bado ni mwanachama wa Jumuiya ya Madola kama jamhuri moja.

Tanzania ya Sasa

Umoja wa Mataifa ulikadiria idadi ya watu wa Tanzania 2018 kuwa milioni 56.31, ambayo ni chini kidogo kuliko Afrika Kusini. Idadi hii umeifanya Tanzania kuwa nchi ya pili yenye watu wengi kabisa kusini mwa Ikweta. Idadi ya watu inajumuishwa na makabila karibu 120, lugha, na dini mbalimbali. Jimbo hili huru la Tanzania ni jamhuri inayofuata katiba ya kuwa na “Raisi” na tangu 1996 mji wake mkuu rasmi ni Dodoma ambapo ofisi ya raisi, Bunge la taifa, na wizara kadhaa za serikali ziko. Dar es salaam, mji mkuu wa zamani, una ofisi nyingi za serikali na ndio mji mkubwa zaidi nchini, bandari kuu, na kituo kikuu cha biashara. Tanzania ni serikali ya chama kimoja na chama cha Demokrasia cha Chama Cha Mapinduzi kilichopo madarakani.

Jiografia

Tanzania ni nchi ya milima na misitu kaskazini mashariki, ambapo Mlima Kilimanjaro unapatikana. Maziwa makuu matatu ya Afrika pia ni sehemu ndani ya Tanzania. Kwa upande wa kaskazini na magharibi kuna Ziwa Victoria, ziwa kubwa zaidi barani Afrika, na Ziwa Tanganyika, ziwa lenye kina kirefu zaidi barani bara, linalojulikana kwa samaki wa kipekee. Kwa upande wa kusini kuna Ziwa Malawi (Ziwa Nyasa). Pwani ya mashariki ina hali ya hewa ya joto na unyevu, iliyounganika na visiwa vya Zanzibari vyenye Hifadhi ya Menai Bay (hifadhi kubwa ya bahari kitaifa). Maporomoko ya Kalambo, yaliyoko kwenye Mto Kalambo mpakani na Zambia, ni mkondo wa pili mrefu usiongiliwa Afrika.

Dini

Ukristo ndio dini kubwa Tanzania, lakini pia Waislamu ni wengi na watu wa imani za kale. Zaidi ya lugha 100 huzungumzwa nchini Tanzania, na kuifanya kuwa nchi ya lugha tofauti zaidi ya zote Afrika Mashariki. Nchi haina lugha rasmi kisheria, ingawa lugha ya kitaifa ni Kiswahili. Kiswahili hutumiwa katika mijadala ya bunge, katika korti za chini, na kama njia ya kufundishia katika shule za msingi. Kiingereza hutumiwa katika biashara na nchi za nje, kidiplomasia, katika korti za juu, na kama njia ya kufundishia katika elimu ya sekondari na ya juu, ingawa serikali ya Tanzania imepanga kuachana na Kiingereza kama lugha ya msingi ya kufundishia lakini itawekwa kama kozi ya hiari . Karibu asilimia 10 ya watanzania wanazungumza Kiswahili kama lugha ya kwanza, na hadi asilimia 90 huizungumza kama lugha ya pili.

Kuna mengi sana kuhusu Tanzania, lakini muhtasari huu ni tosha kumuelimisha mtu yeyote nyanja zote anazotakiwa kujuwa kuhusu nchi hii. Ukitaka kujuwa zaidi kuhusu historia ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, tembelea kipengele kizima kwa kugonga hapa!