Vitu Muhimu Katika Historia ya Tanzania

1. Filbert Bayi alichukua rekodi ya Wanaume wa Michezo ya Jumuiya ya Madola 1,500 kwenye Viwanja vya Christchurch Games (New Zealand) mnamo 1974. Filbert, ni mkimbiaji aliyeileta Jamhuri ya Muungano wa Tanzania sifa nyingi ulimwenguni kwa ushindi wake.
2. Tanzania inajumuisha sehemu ya juu kuliko zote na ya chini kabisa barani Afrika – huu ni mkutano wa kilele wa Mlima Kilimanjaro (mita 5,895 juu ya usawa wa bahari) na sakafu ya Ziwa Tanganyika (mita 358 chini ya usawa wa bahari).
3. Dokta wa ngazi ya kitaifa William Shija wa Tanzania aliteuliwa kuwa Katibu Mkuu wa Chama cha Wabunge wa Jumuiya ya Madola mwaka 2007, na Dk Asha-Rose Migiro aliwahi kuwa Naibu Katibu Mkuu wa UN 2007-12.

Vigezo Muhimu vya Kuzingatia

• Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ilijiunga na Jumuiya ya Madola: 1961
• Idadi ya Watu: Milioni 55.57 (takwimu za mwaka 2016)
• Pato la Taifa: Mabadiliko ya kila mwaka ya 7.0% (takwimu za 2016)
• Kielelezo cha Maendeleo ya Binadamu cha Umoja wa Mataifa (UN HDI): Tanzania inashika nafasi ya 151 katika nchi zote ulimwenguni.
  

  

• Lugha rasmi: Kiswahili, Kiingereza
• Wakati katika eneo: Greenwich Mean Time na masaa 3 mbele
• Fedha: Shilingi ya Kitanzania (TSh)

Jiografia

Eneo: 945,090 sq km
Pwani:1,420km
Mji mkuu: Dodoma
Kipimo cha idadi ya watu (kwa kila kilometa mraba): 67

Jamhuri ya Muungano wa Tanzania inapakana na Bahari ya Hindi upande wa mashariki, na ina mipaka ya ardhi na nchi nane: Kenya, Uganda, Rwanda, Burundi, Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (katika Ziwa Tanganyika), Zambia, Malawi na Msumbiji. Nchi inajumuisha Zanzibar (inayojumuisha kisiwa kuu Unguja, pamoja na Pemba na visiwa vingine vidogo).

Miji kuu na idadi zake za watu:

Dodoma (mji mkuu, 410,956), Dar es salaam (kituo cha kibiashara na kiutawala, milioni 4.8), Mwanza (706,453), Jiji la Zanzibar (501,459), Arusha (416,442), Mbeya (385,729), Morogoro (305,840), Tanga ( 221,127), Kigoma (215,458), Songea (203,309), Moshi (184,292), Tabora (160,608), Iringa (151,315), Musoma (134,327), Sumbawanga (124,204), Shinyanga (103,795), Mtwara (100,626) na Kaswara 67,704).

Usafiri:

Kuna kilomita 90,810 za barabara, asilimia 15 ya hii ni lami. Kuna pia mifumo miwili ya reli, jumla yake ni takribani km 4,460, na inaendeshwa kwa viwango viwili tofauti. Moja inaunganisha Dar es Salaam na Tanzania ya kati, magharibi na kaskazini na Kenya (Shirika la Reli la Tanzania, chambua mita moja, hadi kilomita 2,600); nyingine zinaunganisha Dar es salaam na Zambia (Mamlaka ya Reli ya Tanzania-Zambia, au Tazara).

Bandari kuu ziko Dar es Salaam, Mtwara, Tanga na Zanzibar. Huduma za kawaida za boti hubeba abiria na mizigo kati ya Dar es salaam na Zanzibar. Feri hutoa usafirishaji wa mizigo na abiria kwenye Ziwa Victoria.

Kuna viwanja vya ndege vitatu vya kimataifa (Dar es salaam, Kilimanjaro na Zanzibar) na viwanja vya ndege zaidi ya 50 vya uwanja wa ndege. Kwa sababu ya ukubwa ya nchi na idadi ya watu waliotawanyika, huduma za ndege zimekuwa aina kubwa zaidi ya usafirishaji wa ndani kwa usafiri rasmi na wa biashara.

Mahusiano ya kimataifa:

Jamuhuri ya Muungano wa Tanzania ni mwanachama wa Kikundi cha Amerika, Karibiani na Pasifiki za Amerika, Jumuiya ya Afrika, Jumuiya ya Afrika Mashariki, Chama cha nchi zinagosuna na Bahari ya Hindi, Harakati Isiyofungamana, Jumuiya ya Maendeleo ya Afrika Kusini, Umoja wa Mataifa na Shirika la Biashara Ulimwenguni.

Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ilikuwa pia mshirika (na Kenya na Uganda) wa Jumuiya ya Afrika Mashariki, ambayo tangu mwaka 1967 ilikuwa na soko moja na huduma nyingi zilizoshirikiwa, lakini ilivunjika mnamo 1977. Nchi hizi tatu zilianza tena kushirikiana mnamo 1993, harakati iliyoleta uboreshaji endelevu wa viwango na sera katika shughuli mbali mbali, na kuzindua Jumuiya mpya ya Afrika Mashariki mnamo Januari 2001 na Jumuiya ya Forodha ya Afrika Mashariki mnamo Januari 2005. Jumuiya hiyo ilizidi kukuwa mnamo Julai 2007 wakati Burundi na Rwanda zilipojiunga na kuwa wanachama. Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ndio yalipo makao makuu ya Jumuiya hiyo ya Afrika Mashariki katika mji wake wa Arusha.

Sura ya Ardhi na Vitu Vinavyohusiana Nayo:

Nchi ina maeneo kadhaa tofauti: ukanda wa pwani wenye rutuba; ukanda wa nyasi wa waMaasai (Maasai Steppe), milima upande wa kaskazini (inayojumuisha Mlima Kilimanjaro wenye urefu wa hadi mita 5,895); na mwambao wa juu katika mikoa ya kati na ya kusini. Kuna zaidi ya kilomita 61,000 za mraba za maji ndani ya nchi. Kisiwa cha Unguja (kilichopo kilomita 36 kutoka Bara) ni chenye rutuba, watu wengi upande wa magharibi, na watu wachache upande wa mashariki.

Hali ya hewa:

Inategemeana na maeneo ya kijiografia: kitropiki kwenye pwani, ambako kuna ujoto mwingi na unyevu (msimu wa mvua Machi-Mei); hali ya hewa ya joto kiasi kwenye vilima (na mvua fupi mnamo Novemba-Desemba na Mvua Mrefu mnamo Februari-Mei); na hali ya ukame katika mikoa iliyopo kwenye mwambao na tofauti kubwa za kutosha za misimu mbalimbali.

Mazingira:

Maswala muhimu zaidi ya mazingira ni ukame, uharibifu wa ardhi, ukataji miti, ukiwa wa jangwa na uharibifu wa miamba ya matumbawe.

Mimea:

Mimea mingi iliyopo ni ya kitropiki aina ya “Lush” upande wa pwani; sehemu iliyobaki ya nchi, mbali na maeneo ya mijini, ni Savana (Savannah) na na vichaka. Misitu na miti ya mbao hufunika asilimia 37 ya eneo la ardhi nzima ya nchi, ambayo imepungua kwa asilimia 1.1 kati ya miaka 1990-2010. Ardhi inayoweza kulimwa in takribani asilimia 16 na ardhi inayoweza kustahimili kilimo cha mashamba ya kudumu ni asilimia mbili ya jumla ya eneo la ardhi yote ya nchi.

Wanyamapori:

Hifadhi za kitaifa na hifadhi za wanyama zimefunika takribani asilimia 16 ya nchi ambayo ni pamoja na Hifadhi ya Kitaifa ya Serengeti (maarufu kwa idadi yake kubwa wanyama wa porini wanaohamia kwa misimu, haswa aina mbalimbali za swala, pundamilia na wengineo). Vikundi vidogo vya nyani hupatikana katika Hifadhi ya Kitaifa ya Gombe kando ya Ziwa Tanganyika. Kuta zenye mwinuko wa mlima wa volkeno wa Hifadhi ya Ngorogoro zimetoa ulinzi na kizuizi cha asili cha wanyama katika mazingira ya uzuri mkubwa wa asili. Vifaru na tembo bahati mbaya wanapunguwa kutokana na ujangili licha ya hatua za serikali za kuwalinda. Aina kama mamalia 36 na spishi za ndege 44 zinaonekana kuwa hatarini (2014).

Ukitaka kujuwa zaidi kuhusu historia ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, tembelea kipengele kizima kwa kugonga hapa!