Asili ya Vikundi vya Kikabila katika Jamhuri ya Muungano
Kulingana na tafiti nyingi zinazoaminika, idadi ya watu Tanzania inajumuisha zaidi ya watu tofauti 120 wenye asili ya Kiafrika, ambao wengi wao wamekusanywa katika vikundi vikubwa. Kwa sababu ya athari za uhamiaji wa vijijini-hadi-mijini, usasa, na siasa, baadhi ya makabila
madogo yanapotea zaidi hatua kwa hatua.
Mwanzoni mwa miaka 5000 kabla ya zama hizi (bce), makundi ya uwindaji aina ya San yalikaa nchini. Wawindaji wa Kisandawe wa kaskazini mwa Tanzania Bara wanafikiriwa kuwa ndio uzao wao. Kufikia mwaka 1000 kabla ya zama hizi (bce), shughuli za kilimo na ufugaji zilikuwa zinaletwa kupitia uhamiaji wa watu wa Kushi kutoka Ethiopia. Wairaqw, Wambugu, Wagorowa, na Waburungi wana asili ya Wakushi. Karibu miaka 500 zama hizi (ce), wakulima wa Kibantu wanaotumia chuma waliwasili kutoka magharibi na kusini, walianza kuwahamisha au kuchukua nafasi za wawindaji na wakusanyaji wa Kisan; wakati huo huo, wafugaji wa Kinailotiki waliingia katika eneo hilo kutoka Kusini mwa Sudan.
Hivi leo Watanzania walio wengi wana asili ya Kibantu; Wasukuma — ambao wanaishi kaskazini mwa nchi, kusini mwa Ziwa Victoria — ndio wanaunda kundi kubwa zaidi. Watu wengine wa Kibantu ni pamoja na Wanyamwezi, waliojikita katika mkoa wa magharibi-kati; Wahehe, ambao wako katika nyanda za juu za kusini mwa nchi na Wahaya waliopo kona ya kaskazini magharibi; Wachaga wa mkoa wa Kilimanjaro, ambao hukaa kusini kwenye mteremko wa mlima; na Makonde, ambao wanaishi katika mikoa ya Mtwara na Ruvuma kusini mashariki. Watu wa Nailotiki — wanaowakilishwa na Wamasai, Waarusha, Wasamburu, na Wabaraguyu — wanaishi katika eneo la kaskazini katikati mwa Tanzania Bara. Wazaramo, kundi lililochanganyika sana na lililo mjini, huunda kabila lingine lenye ukubwa na ushawishi. Wazaramo walio wengi wanaishi katika mazingira ya Dar es Salaam na ukanda wa pwani. Wazanaki — kabila dogo zaidi kwa idadi — wanaishi karibu na Musoma katika eneo la Ziwa Victoria. Julius Nyerere, baba mwanzilishi wa nchi na rais wa kwanza (1962-85), alitoka katika kundi hili.
Pia kuna Waasia na jamii ya Ulaya kwa uchache. Wakati wa ukoloni, uhamiaji wa Asia ulihimizwa, na Waasia walitawala biashara ya uzalishaji ndani ya nchi. Walitoka zaidi Gujarat nchini India, wanaunda vikundi kadhaa: Ismāʿīlīs, Bohras, Sikhs, Punjabis, na Goans. Tangu uhuru, hata hivyo, idadi ya watu wa Asia imepungua kwa kasi kwa sababu ya uhamaji. Idadi ya watu wa Ulaya, kamwe sio kubwa kwa sababu Tanganyika haikuwa koloni la walowezi, iliundwa haswa na jamii za Waingereza, Wajerumani na Wagiriki. Baada ya uhuru, kuongezeka kwa wageni kutoka Ulaya, Amerika ya Kaskazini, na Wajapani waliounganishwa na miradi ya misaada ya kigeni kuliifanya Tanzania kuwa makazi yao ya muda.
Tofauti na nchi nyingi za Kiafrika, Tanzania haina kabila moja linalotawala kisiasa au kitamaduni, ingawa vikundi ambavyo vilipata ushawishi wa kimisionari wa Kikristo na elimu ya Magharibi wakati wa ukoloni (haswa Wachaga na Wahaya) zinawakilishwa vyema katika utawala wa serikali na uchumi wa fedha.
Vikundi vya kikabila Zanzibar
Kuna makundi kadhaa ya Waafrika waliopo kwenye visiwa hivyo. Vikundi vya asili vya Wabantu, vinavyojumuisha Wapemba huko Pemba na Wahadimu na Watumbatu huko Zanzibar, wamerithi walowezi ambao walitoka Uajemi/Persia katika karne ya 10. Makundi haya na baadhi ya kizazi cha watumwa wanajiita Washirazi. Pia kuna eneo dogo la Wakomoro na Wasomali. Makazi ya Waarabu pia yalianzishwa mapema, na kuoana na wenyeji kulitokea. Kuwasili kwa Waarabu katika karne ya 18 na 19 kutoka Oman ambao walitengeneza kundi la wasomi. Wahamiaji wa Omani mwanzoni mwa karne ya 20 walikuwa hawana utajiri mwingi. Waasia uunda idadi ndogo sana.
Kwa nakala zaidi zinazohusu jamii za watu bofya hapa!
